Ücret, işçinin en temel alacağıdır. Ücret zikredilen madde uyarınca “bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.”
İşveren ile işçi arasından kaynaklanan nedenlerle iş akdi sona erebilmektedir. İş akdi sona erdiği takdirde koşulları mevcutsa işçi bazı tazminat ve alacaklara hak kazanmaktadır.
Bunlardan başlıcaları; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret alacağı, bakiye süre ücret alacağı, fazla mesai alacağı, genel tatil ücreti alacağı, yıllık izin alacağı, asgari geçim indirimi alacağı, prim ve/veya ikramiye alacağı yol ve/veya yemek ücreti alacağı vb. gibi alacak ve tazminatlardır.
—–
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi hükümlerine göre işçinin haklı nedenle işten çıkması halinde işverenin tazminat ödemesi gerekmektedir. İşçi alacaklarının tazmini için 1 Ocak 2018 tarihi itibariyle işçi alacakları ve tazminat davaları için zorunlu arabuluculuk şartı getirilmiştir. Mevzuata göre başvurucu taraf öncelikle arabulucuya başvurusunu yapacak, arabuluculuk müessesinde tarafların uzlaşamaması halinde başvurucu iş davasını açacaktır. Sonuç olarak arabuluculuk, iş davasının açılmasının ön koşulu haline getirilmiştir.
İşçi alacaklarının bir kısmı feshe bağlı alacaklar olup iş akdinin son bulmasıyla talep edilebilir kalemlerdir. İşçi alacaklarının bir kısmı ise feshe bağlı olmayıp, iş akdi feshedilmiş olsun veya olmasın işçinin hak kazandığı zaman talep edebileceği alacak kalemleridir.
Feshe Bağlı İşçi Alacakları
İhbar Tazminatı,
Kıdem Tazminatı,
Kötü Niyet Tazminatı,
Yıllık İzin Ücreti Alacağı.
Feshe Bağlı Olmayan İşçi Alacakları
Ücret ve Fazla Mesai Ücreti,
Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Alacağı,
Hafta Tatili Ücret Alacağı,
Ulusal Bayram ve Genel Tatili Ücret Alacağı.
İşçinin, İşverenden Talep Edebileceği Ücret Alacakları
Temel Mesai Ücreti ve Fazla Mesai Ücreti,
Hafta Tatili Ücreti,
Ulusal Bayram ve Genel Tatili Ücreti,
Yıllık İzin Ücreti,
Diğer Alınan Ücretler (Örneğin; İkramiye, Prim, Çocuk Yardımı vb.),
İşe İade Davası Kaynaklı Boşta Geçen Sürelere İlişkin Ücretler.
İşçinin, İşverenden Talep Edebileceği Tazminat Alacakları
İhbar Tazminatı,
Kıdem Tazminatı,
Sendika Tazminatı,
Eşit Davranma Tazminatı,
İşe İade Kaynaklı İşe Başlatmama Tazminatı.
İş Kazası & Meslek Hastalığı Tazminatı.
